بسیاری از افراد بدلیل عدم
بصیرت گویی پشت به آینده حرکت می‌کنند.
این شیوه‌ی عمل هیچ حاصلی جز فرصت‌سوزی ندارد باید تلاش کنیم تا نگاه مردم را از
گذشته برگیریم و به سوی آینده برگردانیم؛ چیزی آن را چرخش به سوی آینده می‌نامند .
معماری آینده نیز به سهم خود درگروی دیده‌بانی و پویش محیط خارجی و داخلی است تا
امکان بازشناسی فرصت‌ها و تهدیدهای ملی فراهم آید.
تحقق آرمان‌ها و
اهداف والای دیده‌بانی در حوزه‌ی علوم، فناوری و سامانه‌های هوشمند، رسالت خطیر و
پرمخاطره‌ای است که مشارکت و همدلی تمامی اعضای جامعه را طلب می‌کند. تردیدی نیست
که دیده‌بانی مؤثر و کار‌آمد در این حوزه نیازمند ایجاد شبکه‌های حقیقی و مجازی در
پیکره‌ی جامعه است. ایجاد چنین شبکه‌هایی امکان شناسایی ضعیف‌ترین سیگنال‌های
تغییر را فراهم می‌سازد و همه‌ی مدیران و پژوهشگران با مشارکت در این رسالت بزرگ
قادر خواهند بود کار دیده‌بانی را از جنبه‌های مختلف مورد توجه قرار دهند.
شنیده‌ایم که دیدهبان چشم
توپخانه است. در میدان نبرد، دیدهبان از نقطه‌ای مشرف به دشمن تمامی تحرکات و
فعالیت‌های آنان را تحت نظر گرفته و با کمک وسایل ارتباطی به فرماندهان و تصمیم‌گیرندگان
منتقل می‌سازد. او حتی می‌تواند بسیاری از تحرکات را تفسیر و تعبیر کرده و از همین
طریق به فرماندهان در اخذ تصمیم یاری رساند. یک دیدهبان می‌تواند تشخیص دهد که
ورود نیروی تازه نفس به خط مقدم به قصد تحکیم خطوط دفاعی است یا دشمن در حال تعویض
نیروهای خسته‌ی خویش است و یا قصد حمله دارد.
در چنین شرایطی ارسال
اطلاعات خام و بدون تفسیر فرماندهان و مدیران را با مشکل مواجه خواهد ساخت. از
دیگر سوی دیدهبان باید واجد شرایطی باشد که بتواند وظایف خویش را به شکلی مطلوب
به انجام رساند. آشنایی با نقشه، قطب‌نما، تخمین مسافت، آشنایی با ابزار و ادوات
جنگی، شناخت آرایش‌های نظامی ... به دیدهبان کمک می‌کند تا اطلاعات قابل اتکایی
برای فرماندهان مهیا سازد.
محل استقرار دیدهبان
نیز اهمیت بسیار دارد. او باید در جایی موضوع بگیرد که امکان پایش و ردگیری همه‌ی
تحولات را داشته باشد. دیدهبان هم‌چنین نیازمند ابزارهایی برای ایجاد ارتباط با
فرماندهان بوده تا اطلاعات خویش را به سرعت و دقت به آنان منتقل سازد .
ترسیم تصویری ساده از
دیدهبان در عرصه‌ی میدان رزم می‌تواند ما را به درک بهتر دید‌بانی علوم، فناوری
و سامانه‌های هوشمند رهنمون سازد. محیط به‌شدت تغییر‌پذیر و در حال دگرگونی،
مالامال از فرصت و تهدیدهاست
در این حوزه نیز
اشراف بر تحولات، تفسیر و تحلیل تغییرات محیطی و ارائه‌ی آن به تصمیم‌گیرندگان
مشابه نقشی است که دید‌ه‌بانان میدان نبرد بر عهده دارند .
انجام چنین رسالت خطیری نیازمند زیرساخت‌های لازم برای دیده‌بانی و به عبارت
روشن‌تر در گرو طراحی و ایجاد شبکه‌ی دیده‌بانی است. شبکه‌ای درهم تنیده و متشکل
از افراد، سازمان‌ها و اندیشه‌های آینده‌مدار که سودای آینده‌ای متعالی برای میهن
سربلندمان را در سر دارند .